Qeveria serbe hesht për mbështetjen e ministrit për krahun e djathtë në Gjermani para zgjedhjeve parlamentare në atë vend.

Milica Gjurgjeviq Stamenkovski, e cila është përgjegjëse për departamentin e përkujdesjes ndaj familjes në kabinetin e kryeministrit Millosh Vuçeviq, njoftoi se do të marrë pjesë në tubimin përfundimtar zgjedhor të Alternativës për Gjermaninë (AfD) më 21 shkurt "në emër të partisë së saj".

Partia serbe Zavetnici dhe AfD gjermane janë të lidhura nga ideologjia e ekstremit të djathtë dhe kundërshtimi ndaj vlerave liberale. Edhe pse liderët e dy partive janë takuar më parë, kjo është mbështetja e parë e Gjurgjeviq Stamenkovskit për AfD-në që kur ajo u bashkua me koalicionin qeverisës.

“Është një mesazh që autoritetet po përpiqen të ndërtojnë marrëdhënie të mira me AfD-në, por është ende e rrezikshme ta bësh atë drejtpërdrejt, kështu që ata po e bëjnë atë përmes Zavetnik-ut, ose më mirë, përmes Milica Stamenkovskit, po e dërgojnë atë mesazh mbështetjeje”, thotë Predrag Petroviq nga Qendra joqeveritare e Beogradit për Politika të Sigurisë.

Zyra e kryeministrit në largim dhe liderit të Partisë Progresive Serbe në pushtet nuk iu përgjigj pyetjes nëse pjesëmarrja e Milica Gjurgjeviq Stamenkovski në tubimin zgjedhor të AfD-së ka mbështetjen e qeverisë në Beograd.

Kryetari i Zavetnikut nuk iu përgjigj thirrjeve dhe mesazheve të Radios Evropa e Lirë (RSE), dhe AfD-ja nuk u ishte përgjigjur pyetjeve rreth folësve në tubimin zgjedhor deri në kohën kur u publikua ky artikull.

Çfarë e lidh të djathtën ekstreme nga Serbia dhe BE?

Partia Progresive Serbe (SNS) gjithashtu kishte kontakte më parë me ekstremistët e djathtë gjermanë. Zyrtari i lartë dhe ministri aktual i Jashtëm Marko Gjuriq u takua me përfaqësuesin e AfD-së Armin-Paulus Hampel në vitin 2019.

Gjuriq atëherë ishte drejtor i Zyrës për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, dhe ai foli me Hampel në Beograd për "situatën në Kosovë", thuhet në një deklaratë të shkurtër nga SNS.

Partia kundër imigracionit po sheh një rritje në sondazhe dhe pritet të arrijë rezultatin e saj më të mirë ende në zgjedhjet gjermane të 23 shkurtit.

Qindra-mijëra njerëz dolën kohët e fundit në rrugët e Berlinit dhe Munihut për të kundërshtuar mundësinë e ardhjes në pushtet të ekstremit të djathtë.

Pse Milica Gjurgjeviq është në tubimin e AfD-së?

Kryetarja e Partisë Zavetnik në një deklaratë të publikuar në faqen e partisë së saj më 17 shkurt deklaroi se ajo po udhëtonte për në Gjermani me ftesë të bashkëkryetarit të AfD-së, Tino Chrupalla.

“Unë jam mirënjohës për ftesën dhe mundësinë për të mbështetur AfD-në në emër të partisë sime dhe besoj në emër të shumicës së Serbisë, e cila është dëshmuar se është një mik i sinqertë dhe i besueshëm i popullit serb përmes punës së saj politike dhe parlamentare deri më sot”, tha Gjurgjeviq.

Nuk ka asnjë hulumtim për të mbështetur besimin e Milica Gjurgjeviqit se shumica e qytetarëve serbë do të mbështesin AfD-në. Ajo tha gjithashtu se do t'i bëjë thirrje komunitetit serb në Gjermani që të mbështesë AfD-në në zgjedhje dhe se miqësia me atë parti "bazohet në vlerat e ruajtjes së familjes dhe traditës".

“Për ne bashkëpunimi me AfD-në është i vlefshëm, ndër të tjera, sepse është partia politike ajo që paraqiti një iniciativë në Bundestag për tërheqjen e njohjes së pavarësisë së shtetit të rremë të Kosovës”, tha Gjurgjeviq për TV Prva më 20 shkurt.

Grupi parlamentar i AfD-së i bëri thirrje qeverisë federale gjermane në vitin 2023 që të “revokojë njohjen e Kosovës”.

Krahas mohimit të pavarësisë së Kosovës, Konventat në Serbi janë duke avokuar edhe për shfuqizimin e Marrëveshjes së Brukselit ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës. Ata kundërshtojnë hyrjen e Serbisë në Bashkimin Evropian dhe mbrojnë një aleancë me Rusinë.

Kjo parti e ekstremit të djathtë nuk e kaloi pragun si parti opozitare në zgjedhjet e vitit 2023, por më pas mbështeti partinë në pushtet dhe Milica Gjurgjeviq iu dha një post ministror në qeveri.

Ata u formuan në vitin 2012, pasi një pjesë e anëtarësimit u largua nga Partia ultranacionaliste Radikale Serbe, presidenti i së cilës në atë kohë ishte Voislav Sheshel, i dënuar për krime lufte nga Gjykata e Hagës. Mbështetësit e përshkruajnë AfD-në si "opsionin kryesor sovran për ndërtimin e shtetit në Gjermani".

“Theksimi i identitetit dhe lufta kundër vlerave liberalo-demokratike është lidhja që i bashkon këto dy parti”, tha për Radion Evropa e Lirë Predrag Petroviq nga Qendra e Beogradit për Politikë të Sigurisë.

Çfarë thonë ata në AfD?

AfD nuk iu përgjigj pyetjeve të Radios Evropa e Lirë në lidhje me kriteret e përdorura për përzgjedhjen e folësve në tubimin e fushatës dhe në çfarë reflektohet bashkëpunimi me Zavetniki në Serbi.

Në nëntor 2023, ndërsa partia e saj ishte ende në opozitë, Milica Gjurgjeviq u takua me udhëheqësen e AfD, Tina Krupal në Bundestag.

Në atë takim, ata ranë dakord për një qëndrim kritik ndaj politikës së përfaqësuar nga presidenti i Komisionit Evropian dhe shkëmbyen mendime për "krizën e thellë të Bashkimit Evropian".

Partitë janë të lidhura gjithashtu nga politika antiimigruese dhe avokimi për mohimin e të drejtave të pakicave seksuale. Serbia nuk i ka prezantuar ato dhe AfD në Gjermani kërkon heqjen e sanksioneve kundër Rusisë.

Partia mbron ri-vendosjen e një monedhe kombëtare dhe një "asociacion më të lirë të kombeve evropiane", megjithëse nuk e mbron në mënyrë eksplicite daljen e Gjermanisë nga BE.

Mbështetje e ekstremit të djathtë për autoritetet serbe

Deputeti i AfD-së në Parlamentin Evropian ishte një nga përfaqësuesit e ekstremit të djathtë që dërgoi mesazhe mbështetjeje për autoritetet në Beograd më 11 shkurt gjatë një debati për situatën në Serbi.

Mbështetja erdhi mes protestave masive në të cilat demonstruesit e udhëhequr nga studentët po kërkojnë përgjegjësinë për vdekjen e 15 personave në shembjen e tendës së stacionit hekurudhor të Novi Sadit.

"Trazirat në Serbi në javët e fundit janë pjesë e një rrjeti globalist që po organizon protesta në mbarë botën. Donald Trump po i jep fund gjithë kësaj," tha deputeti i AfD Petr Bystron në Strasburg.

Ai shtoi se nëse qeveria në Serbi duhet të ndryshojë, kjo duhet të bëhet në zgjedhje demokratike, jo "në trazira të nxitura nga jashtë".

“Globalistët nuk duan kombe të pavarura, por serbët janë një popull krenar dhe nuk do të diktohen”, tha Bajstron.

Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq pohon gjithashtu se protestat janë rezultat i një përpjekjeje të "qendrave perëndimore të pushtetit" për të kryer një "revolucion me ngjyrë", pa dhënë prova.

Protestat masive në Serbi për shembjen e mbulesës së betonit të Stacionit Hekurudhor të Novi Sadit dhe vdekjen e 15 personave po quhen përpjekje për një "revolucion me ngjyra" dhe përmbysje të shtetit nga autoritetet serbe.

Beogradi dhe Moska së bashku kundër 'revolucioneve me ngjyra'

"Unë supozoj se qeveria po mbështet në rritjen e AfD-së dhe për këtë arsye ata duan të kenë një pikë kontakti dhe lidhjeje me ta. Një parti si Zavetnik është e përshtatshme për të ndërtuar një urë drejt një të ardhmeje të mundshme politike në të cilën AfD do të kishte një rol më të fortë", thotë Predrag Petroviq.

Ai shton se nuk beson se bashkëpunimi me të djathtën ekstreme do të ndikojë në rrugën e shpallur të Serbisë drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian.

"Ky është një sinjal tjetër nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq se ai ka partnerë të tjerë mbi të cilët mund të mbështetet dhe me të cilët është i gatshëm të ndërtojë marrëdhënie të mira. Kjo është një strategji frikësimi që ai e ka përdorur më parë", thotë Petroviq.

Kush tjetër e mbështet AfD-në?

Alice Weidel, kandidatja e parë e partisë për kancelar, ka përqafuar termin "emigrim", sepse partia bën thirrje për dëbime masive të njerëzve që nuk kanë të drejtë ligjore për të qenë në Gjermani. Agjencia gjermane e inteligjencës po monitoron këtë parti për shkak të dyshimeve për ekstremizëm të djathtë.

Degët e AfD-së në tre shtete lindore të Gjermanisë janë etiketuar si grupe "ekstremiste të provuara të krahut të djathtë". AfD kundërshton vlerësime të tilla.

Partia ka mbështetje në të gjithë Gjermaninë dhe është më e fortë në zonat ish-komuniste dhe më pak të begata lindore. Ngritja e saj përkoi me ngritjen e së djathtës ekstreme në shumë vende evropiane, duke përfshirë Partinë e Lirisë së Austrisë dhe Aleancën Kombëtare në Francë, me të cilën ajo ka shumë të përbashkëta.

AfD nuk është pjesë e grupit “Patriotët për Europën” në Parlamentin Evropian.

Partia u përjashtua nga një nga koalicionet e mëparshme pasi kandidati i saj kryesor në atë kohë, Maximilian Krach, deklaroi se jo të gjithë ushtarët nazistë SS "ishin domosdoshmërisht kriminelë".

AfD ka gjetur një mbështetës te miliarderi Elon Musk, një aleat i ngushtë i presidentit amerikan Donald Trump.

Musk deklaroi më parë se "vetëm AfD mund ta shpëtojë Gjermaninë", dhe në fund të janarit ai u dha atyre mbështetjen e tij përmes lidhjes video në një tubim fushate.

Në një nga mitingjet e fundit para votimit në Gjermani, përkrahje për ta, së bashku me Milica Gjurgjeviq nga Serbia, erdhi edhe nga Bullgaria. Një nga folësit do të jetë kreu i partisë së ekstremit të djathtë Preporod, Kostadin Kostadinov.

Kjo parti pro-ruse dhe lideri i saj janë shpesh kritikuar për kalimin e kufirit të mirësjelljes politike dhe retorikës së dhunshme.

Aktivistët e të drejtave të njeriut, të udhëhequr nga Komiteti Bullgar i Helsinkit, kanë kërkuar një ndalim të Preporod, duke pretenduar se partia dhe Kostadinov "synojnë të shkatërrojnë rendin ligjor demokratik".

"Preporod përdor sistematikisht antisemitizmin, duke nxitur urrejtje dhe jo-tolerancë ndaj refugjatëve, romëve, si dhe përfaqësuesve të komunitetit LGBTI," tha Komiteti Bullgar i Helsinkit.

Partia u themelua në vitin 2014 me sloganin "Beso në Bullgari" dhe aktualisht janë partia e tretë më e madhe në parlament. /REL