Luftërat përhapen në hapësirë? Izraeli ka bërë diçka të paprecedentë
Lexohet për: 4 min.
6 muaj më parë
Linku u kopjua

Më 14 prill, gjatë breshërisë së Iranit me dronë dhe raketa balistike, Izraeli kreu të ashtuquajturin përgjim ekstra-atmosferik. Është përgjimi që ka ndodhur jashtë atmosferës së Tokës që i jep fund të ashtuquajturit linja Kármán, e cila konsiderohet fillimi i universit dhe shtrihet në një lartësi rreth 100 km mbi nivelin e detit. Raketat balistike me rreze të gjatë ndjekin trajektore eliptike që i çojnë jashtë atmosferës së Tokës në një pjesë, e quajtur faza e mesit. Gjatë kësaj faze, sistemet e mbrojtjes përpiqen të shkatërrojnë raketat përpara se të mund të lëshojnë kokat e luftës. Satelitët e mbrojtjes ose radarët në qiell kërkojnë raketa në hyrje. Kur ato zbulohen, lëshohen raketa interceptuese. Të pajisur me sensorë dhe të udhëhequr nga të dhënat e radarëve me bazë tokësore, ata lokalizojnë raketat dhe përplasen me to.

Ndikimi i interceptorit shkatërron raketën, duke krijuar një re mbeturinash nga raketa dhe përgjuesi. Megjithëse mbetjet në përgjithësi vazhdojnë të ndjekin trajektoren origjinale të predhës, forcat e shpërthimit dhe mungesa e rezistencës së ajrit bëjnë që ajo të shpërndahet gjerësisht. Përfundimisht, koka e raketës, nëse nuk shkatërrohet në goditjen fillestare, mund të vazhdojë të fluturojë. Gjithsesi, pritet që forca e shpërthimit të hedhë raketën balistike jashtë kursit dhe të zvogëlojë mundësinë e goditjes së objektivit dhe shpërthimit.

Një përgjim i rrallë

Përgjimet ekstra-atmosferike kanë qenë një gjë e rrallë në luftë deri tani. Ato ishin kryesisht teorike ose të kufizuara në simulime dhe ushtrime. Sipas faqes analitike OODA Loop, përgjimi i parë aktual ekstra-atmosferik u krye më 31 tetor të vitit të kaluar kur Izraeli rrëzoi një raketë të lëshuar nga rebelët Houthis jemenas me sistemin Arrow. Përgjimi jashtë atmosferës është veçanërisht i rëndësishëm nëse koka kërcënuese është bërthamore, biologjike ose kimike. Në raste të tilla, përgjimi mund të ndodhë larg sipërfaqes së Tokës dhe materialet e rrezikshme do të shpërndahen në hapësirë ​​dhe jo në atmosferën e Tokës. Disa ekspertë argumentojnë se mbeturinat nga përgjimet e tilla, nëse lëshohen mjaft lart në shpërthime, mund të paraqesin ende një kërcënim për objektet në orbitë, duke përfshirë satelitët. Përhapja e mbeturinave në atmosferën e jashtme mund të çojë në formimin e një shtrese mbeturinash hapësinore që rrotullohet rreth Tokës dhe përbën rrezik për objektet në rrugën e saj.

Traktati i Hapësirës së Jashtme

Disa media i kanë paraqitur këto përgjime ekstra-atmosferike izraelite si fillimin e luftës në hapësirë ​​që mund të ketë implikime serioze ligjore. Përkatësisht, përplasjet në lartësitë ekstra-atmosferike tregojnë nevojën për të miratuar një kornizë solide ligjore që do të trajtonte në mënyrë gjithëpërfshirëse aktivitetet hapësinore. Ndërsa teknologjia përparon, qartësia ligjore bëhet gjithnjë e më e rëndësishme për të parandaluar përshkallëzimin e paqëllimshëm dhe për të siguruar sjellje të përgjegjshme në atë kufi përfundimtar. Aktualisht, i vetmi kuadër ligjor themelor që rregullon aktivitetet në hapësirë ​​është i ashtuquajturi Traktati i Hapësirës së Jashtme, i miratuar në vitin 1967. Ai e përkufizon hapësirën e jashtme si "territori i gjithë njerëzimit" dhe ndalon vendosjen e armëve të shkatërrimit në masë në hapësirë ​​ose në trupa qiellorë si Hëna. Ai thekson se eksplorimi dhe përdorimi i hapësirës duhet të bëhet për qëllime paqësore.

Arrow 3 i Izraelit është një raketë antibalistike ekstra-atmosferike e krijuar për të kapur dhe shkatërruar raketa balistike me rreze të gjatë veprimi. Arma u zhvillua nga Israel Aerospace Industries dhe Boeing dhe mund të kryejë përgjime të shumta të njëkohshme. Përgjimet e reja demonstrojnë jo vetëm përparimet në teknologjinë e mbrojtjes izraelite, por edhe nevojën për të krijuar një paradigmë të re në të menduarit dhe rregullimin strategjik ushtarak. Analistë të shumtë ushtarakë besojnë se shtetet në mbarë botën së shpejti do të duhet të rivlerësojnë aftësitë e tyre sulmuese dhe mbrojtëse në dritën e zhvillimeve dhe ngjarjeve të reja teknologjike që mund të ndikojnë në sigurinë ndërkombëtare dhe diskursin e kontrollit të armëve.

Kjo webfaqe mirëmbahet dhe menaxhohet nga Agjencia e Lajmeve KosovaPress. KosovaPress mban të drejtat e rezervuara me copyright sipas dispozitave ligjore për të drejtat e autorit dhe pronës intelektuale. Përdorimi, modifikimi dhe shpërndarja për qëllime komerciale pa marrëveshje me KosovaPress, ndalohet rreptësisht.
Ky aplikacion uebsajti është zhvilluar me mbështetjen e #SustainMedia Programme, i bashkëfinancuar nga Bashkimi Evropian dhe Qeveria Gjermane, ndësa implementohet nga GIZ, DW Akademie dhe Internews. Përmbajtja e tij është përgjegjësi vetëm e KosovaPress dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e BE-së apo të Qeverisë Gjermane.
Të gjitha të drejtat e rezervuara nga A.P.L. KosovaPress © 2002-2024