Pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia në vitin 2022, numri i shtetasve jo-BE që banojnë ligjërisht në një vend të BE-së, të ashtuquajturit "shtetas të vendeve të treta", u rrit në 27.3 milionë ose 6.1% e popullsisë së Bashkimit Evropian në vitin 2023. Rreth 73% emigrantëve jetojë vetëm në katër shtete anëtare Gjermani (28 %), Spanjë (16 %), Francë (15 %) dhe Italia (14 %).

Sipas një raporti të ri nga Gjykata Evropiane e Audituesve, ndikimi aktual i ndihmës së BE-së për integrimin e emigrantëve mbetet për t'u parë, pasi informacionet e shteteve anëtare për efektet e arritura nuk është i besueshëm.

Burimet e Fondit për Azilin, Migracionin dhe Integrimin e alokuara për masat integruese (të tilla si trajnime gjuhësore, këshilla për karrierë dhe masa për promovimin e orientimit social) në programet e shteteve të ndryshme anëtare arritën në rreth 1 miliard euro për periudhën buxhetore 2014-2020 dhe pothuajse u dyfishuan në rreth 1.9 miliardë euro për 2021-2027.

Burimet shtesë të Fondit për Azilin, Migracionin dhe Integrimin menaxhohen drejtpërdrejt nga Komisioni për masat integruese. Fonde të tjera të BE-së, si Fondi Social Evropian (ESF), Fondi Social Evropian Plus (ESF+), Fondi Evropian i Zhvillimit Rajonal dhe programe të tjera si Erasmus+, mund të kontribuojnë gjithashtu në integrimin e migrantëve dhe njerëzve me prejardhje migrante.

“Fondi për Azilin, Migracionin dhe Integrimin duhet të luajë një rol të rëndësishëm në mbështetjen e integrimit të migrantëve në BE. Megjithatë, në mungesë të kërkesave ligjore, shtetet anëtare nuk monitorojnë vazhdimisht veprimet për të ndihmuar migrantët të kapërcejnë barrierat në rrugën drejt integrimit. Si rezultat, kontributi i Fondit për integrimin e migrantëve është i vështirë për t'u vlerësuar”,  tha Viorel Ștefan, anëtare e ECA-s përgjegjëse për auditimin.

Auditorët zbuluan se KE rishikoi raportimin e shteteve anëtare, por të dhënat e ofruara nuk ishin gjithmonë të besueshme. Në Spanjë, për shembull, të dhënat themelore për të gjitha projektet e integrimit treguan se numri i pjesëmarrësve ishte dy herë më i lartë se numri i raportuar aktualisht në KE.

Auditimi zbuloi gjithashtu se shtetet anëtare në përgjithësi nuk e përputhën numrin e migrantëve të përfshirë në programet e tyre kombëtare të integrimit me rritjen e fondeve të AMIF-it. Për më tepër, përshtatja e masave integruese për grupe specifike migrantësh ndryshonte në shtetet anëtare që auditorët vizituan.

Auditorët rekomandojnë që KE, në bashkëpunim me shtetet anëtare, të identifikojë mangësitë financiare dhe të rrisë besueshmërinë e të dhënave të projektit deri në fund  2026, në mënyrë që të vlerësojë më mirë ndikimin e AMIF-it në rrugët e integrimit.

Qe nga viti 2004, Këshilli ka theksuar rëndësinë strategjike të integrimit të rregullt të migrantëve dhe ka përcaktuar 11 parime të përbashkëta bazë për politikën e integrimit të emigrantëve në BE. Në vitin 2016, KE miratoi një plan veprimi për integrimin e shtetasve të vendeve të treta, që përmban masa për të mbështetur shtetet anëtare dhe palët e tjera në përpjekjet e tyre integruese.