Shkencëtarët kanë zbuluar një hormon të panjohur deri më tani që u jep kockave super-forcë.

Gjitarët femra, menjëherë pasi bëhen nëna, heqin dorë nga shumë për t'u kujdesur për të vegjlit e tyre. Për të ushqyer të porsalindurit e tyre me qumësht, trupi i tyre "nxjerrë" kalciumin nga kockat e tyre.

Shkencëtarët kanë pyetur prej kohësh pse eshtrat e nënave nuk shemben nën një presion të tillë dhe studiuesit amerikanë të udhëhequr nga Universiteti i Kalifornisë, San Francisko (UCSF) mendojnë se e kanë zgjidhur misterin.

Ekipi zbuloi një hormon krejt të ri te minjtë femra që nxit rritjen e kockave çuditërisht të forta dhe të dendura.

Neuroshkencëtarët e kanë quajtur hormoni i trurit të nënës (MBH), megjithëse funksionon për të ndërtuar kocka të forta dhe të shëndetshme te minjtë e të gjitha moshave dhe gjinive.

“Një nga gjërat e jashtëzakonshme në lidhje me këto gjetje është se ne nuk studiuam minj femra, gjë që për fat të keq është normë në kërkimet biomjekësore. Kjo nënvizon se sa e rëndësishme është të analizohen si meshkujt ashtu edhe femrat gjatë gjithë jetëgjatësisë për të kuptuar plotësisht biologjinë e tyre", tha farmakologia Holly Ingrejm, shefe laboratori në UCSF.

Sot, truri i mashkullit ka qenë fokusi i shumicës dërmuese të kërkimeve të trurit, dhe vetëm dy për qind e studimeve të publikuara mbi neuronet kanë ekzaminuar faktorët hormonalë, siç janë efektet e steroideve.

Rëndësia e estrogjenit

Estrogjeni është një steroid që mund të ndihmojë në ndërtimin e kockave me efekte të përhapura në tru. Ndërsa nivelet e tij rriten dhe bien gjatë gjithë jetës, estrogjeni prodhohet në sasi më të vogla pas menopauzës, duke i lënë gratë e moshuara të prekshme ndaj efekteve të dobësimit të kockave të osteoporozës.

Nivelet e estrogjenit gjithashtu bien kur një person ushqen me gji, gjë që gjithashtu ngadalëson rritjen e kockave. Ndërkohë, trupi i nënës riabsorbon  kalciumin nga eshtrat për të vazhduar ushqyerjen e të porsalindurit, gjë që duhet të komprometojë më tej kockat.

Në vitin 2019, në laboratorin në UCSF, ata u befasuan kur zbuluan se kur estrogjeni u bllokua nga një pjesë e caktuar e trurit të një miu femër, në fakt përmirësoi ndjeshëm forcën e kockave të kafshës. Një tjetër hormon për ndërtimin e kockave dukej se zëvendësonte estrogjenin dhe tani studiuesit e kanë zbuluar atë.

Hormoni i trurit të nënës, ose MBH, është një proteinë e njohur e quajtur CCN3. Ai sekretohet nga neuronet në pjesën e trurit që është e përfshirë në proceset e riprodhimit dhe ndryshimet gjatë pubertetit.

Gjatë laktacionit normal te minjtë, prodhimi i MBH nga këto neurone rritet ndërsa estrogjeni bie.

Shërimi më i shpejtë i frakturave

Është zbuluar se MBH stimulon aktivitetin e qelizave staminale në indin kockor të miut dhe njeriut në laborator. Te minjtë e gjallë të të gjitha moshave dhe gjinive, rritja e MBH stimuloi rimodelimin e kockave dhe përshpejtoi shërimin e frakturave.

Kjo është veçanërisht e rëndësishme për minjtë femra. Ushqyerja e një pjese të madhe të të porsalindurve kërkon që nëna brejtëse të sakrifikojë gati 30 për qind të densitetit të kockave të saj.

Edhe pse humbjet normalizohen kur laktacioni ndalon dhe estrogjeni rritet përsëri, nëna dhe këlyshët e saj do të ishin të dobët pa efektet e MBH. Në eksperimentet me minj të gjallë, kur prodhimi i MBH u frenua artificialisht (i paaftë), studiuesit zbuluan se nëna humbi shumë më tepër densitet kockor se zakonisht, dhe të vegjlit humbën peshë shpejt.

Në të kundërt, kur studiuesit administruan MBH shtesë te minjtë e rinj dhe të moshuar, si meshkuj ashtu edhe femra, kafshët treguan rritje masive në masën dhe forcën e kockave brenda javësh.

Për minjtë femra më të moshuar me nivele shumë të ulëta të estrogjenit, trajtimi MBH e dyfishoi masën e tyre kockore.

“Kur i testuam këto kocka, dolën se ishin shumë më të forta se zakonisht. Ne kurrë nuk kemi qenë në gjendje të arrijmë këtë lloj mineralizimi dhe rezultati shërues me ndonjë strategji tjetër”, thotë biologu i qelizave staminale Thomas Ambrosi nga Universiteti i Kalifornisë, Davis.

Tani nevojiten kërkime të mëtejshme për të përcaktuar se sa mirë përkthehen këto rezultate te njerëzit. Kur ushqehen me gji, gratë humbasin përkohësisht rreth 10 për qind të densitetit të kockave të tyre, që është dukshëm më pak se te minjtë.