Shkalla globale e vdekshmërisë së fëmijëve ka rënë ndjeshëm që nga viti 2000, gjë që i atribuohet rritjes së investimeve në forcimin e sistemeve shëndetësore parësore në dobi të grave dhe fëmijëve. Megjithatë, miliona fëmijë po vdesin çdo vit në mbarë botën.

Sipas një raporti të lëshuar nga Grupi Ndër-Agjencior i Kombeve të Bashkuara për Vlerësimin e Vdekshmërisë së Fëmijëve (UN IGME), rreth 5 milionë fëmijë vdiqën para ditëlindjes së tyre të pestë në vitin 2021. Afrika Sub-Sahariane përbënte 56 për qind të fëmijëve nën 5-vjeç që kanë vdekur në në 2021, dhe Azia jugore për 26 për qind të totalit.

Për më tepër, vlerësimet e IGME të OKB-së zbuluan se 2.1 milion fëmijë dhe të rinj të moshës 5-24 vjeç vdiqën në të njëjtin vit, që do të thotë se një fëmijë ose i ri vdiste çdo 4.4 sekonda në 2021.

Në një raport të veçantë të publikuar më 10 Janar, grupi vlerësoi se deri në 1.9 milionë foshnja kanë lindur të vdekura gjatë vitit 2021. Afrika Sub-Sahariane dhe Azia Jugore përbënin gjithashtu numrin më të madh të lindjeve të vdekura në vitin 2021, 77 për qind e të gjitha lindjeve të vdekura që ndodhin në këto dy rajone, sipas The Helthsite.

“Tragjikisht, shumë nga këto vdekje mund të ishin parandaluar me akses të barabartë dhe kujdes shëndetësor cilësor të nënës, të porsalindurit, fëmijëve dhe adoleshentëve,” vuri në dukje grupi në raportin e tij.

Vidhya Ganesh, Drejtoreshë e UNICEF-it e Divizionit të Analitikës, Planifikimit dhe Monitorimit të të Dhënave, nënvizoi nevojën për vullnet më të fortë politik dhe investim të synuar në aksesin e barabartë në kujdesin shëndetësor parësor për çdo grua dhe fëmijë.

Disa përmirësime në shkallën globale të vdekshmërisë së fëmijëve

Megjithatë, raportet e OKB-së treguan një rënie të shkallës së vdekjeve në të gjitha moshat në nivel global që nga viti 2000. Këto raporte kanë treguar një rënie prej 50 për qind në shkallën globale të vdekshmërisë nën 5 vjeç, një rënie prej 36 për qind në shkallën e vdekshmërisë midis fëmijëve dhe të rinjve në mbarë botën dhe 35 për qind rënie në shkallën e lindjeve të vdekura që nga fillimi i shekullit.

Rezultatet pozitive iu atribuuan përmirësimit të sistemeve shëndetësore parësore për të përfituar gratë, fëmijët dhe të rinjtë, si rezultat i rritjes së investimeve.

59 milionë fëmijë dhe të rinj mund të vdesin para vitit 2030

Në mënyrë shqetësuese, progresi për sa i përket shkallës së vdekshmërisë së fëmijëve është shumë i ngadalshëm që nga viti 2010 dhe agjencitë janë të shqetësuara se 54 vende nuk do të përmbushin objektivin e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm për vdekshmërinë nën 5 vjeç.

Ekspertët vlerësuan se pothuajse 59 milionë fëmijë dhe të rinj do të vdesin para vitit 2030 dhe gati 16 milionë foshnja do të lindin të vdekur, nëse nuk ndërmerren veprime të shpejta për të përmirësuar shërbimet shëndetësore.

Dr Anshu Banerjee, drejtor për shëndetin dhe plakjen e nënës, të porsalindurve, fëmijëve dhe adoleshentëve në Organizatën Botërore të Shëndetësisë (OBSH), theksoi se ka pabarazi të mëdha në aspektin e aksesit dhe disponueshmërisë së shërbimeve shëndetësore që shpëtojnë jetën e fëmijëve.

Raporti i OKB-së tha se fëmijët e lindur në Afrikën Sub-Sahariane kanë rrezikun më të lartë të vdekjes në botë, 15 herë më të lartë se ata të lindur në Evropë dhe Amerikën veriore.

Gratë në Afrikën Sub-Sahariane janë gjithashtu më të rrezikuara për të lindur një fëmijë të vdekur. Pothuajse gjysma e të gjitha lindjeve të vdekura në vitin 2021 u raportuan nga Afrika Sub-Sahariane. “Rreziku që një grua të ketë një fëmijë të vdekur në Afrikën Sub-Sahariane është 7 herë më i mundshëm se në Evropë dhe Amerikën e Veriut”, thuhet në raportin e OKB-së.

Shkaqet kryesore të vdekjes së fëmijëve

Shumica e vdekjeve të fëmijëve globalisht ndodhin në pesë vitet e para, nga të cilat gjysma ndodhin brenda muajit të parë të jetës, kryesisht për shkak të lindjes së parakohshme dhe komplikimeve gjatë lindjes.

Më shumë se 40 për qind e foshnjave të vdekura kanë ndodhur gjithashtu gjatë lindjes, thuhet në raportin e OKB-së, duke theksuar se shumica e këtyre vdekjeve mund të parandalohen me akses në kujdesin cilësor të nënës gjatë shtatzënisë dhe lindjes.

Fëmijët që mbijetojnë pas 28 ditëve të tyre të para përballen me kërcënimin e sëmundjeve infektive si pneumonia, diarreja dhe malaria, thuhet në raport.