Një vullkan i panjohur shpërtheu aq fuqishëm në vitin 1831 sa ftohu edhe klimën e Tokës dhe tani pothuajse 200 vjet më vonë shkencëtarët kanë identifikuar "vullkanin misterioz".

Shpërthimi, ndër më të fuqishmit në shekullin 19, kishte lëshuar aq shumë dyoksid squfuri në stratosferë sa ndikoi në rënien e temperaturave vjetore në hemisferën veriore për gati një gradë Celsius. Edhe pse viti i shpërthimit dihej, vendndodhja e vullkanit nuk dihej.

Studiuesit kohët e fundit e zgjidhën këtë enigmë duke analizuar bërthamat e akullit nga Grenlanda.

Duke përdorur gjeokiminë, takimin radioaktiv dhe modelimin kompjuterik për të hartuar trajektoret e grimcave, shkencëtarët e lidhën shpërthimin e vitit 1831 me një ishull-vullkan në veriperëndim të Oqeanit Paqësor, shkruan ata në revistën Proceedings of the National Academy of Sciences.

Sipas analizës, vullkani misterioz ishte Zavaritsky në ishullin Simushir, pjesë e ishujve Kurile, një zonë e diskutueshme midis Rusisë dhe Japonisë. Para këtij zbulimi, shpërthimi i fundit i njohur i vullkanit daton nga viti 800 para Krishtit.

"Për shumë nga vullkanet e Tokës, veçanërisht ato në zona të largëta, ne kemi një kuptim shumë të dobët të historisë së tyre të shpërthimit. Zavaritsky është në një ishull jashtëzakonisht të largët midis Japonisë dhe Rusisë. Askush nuk jeton atje dhe të dhënat historike janë të kufizuara në disa trungje nga anijet që kalonin nëpër ishuj çdo disa vjet," tha autori kryesor i studimit William Hutchison për CNN.

Duke pasur parasysh informacionin e kufizuar mbi aktivitetin e vullkanit gjatë shekullit 19, askush nuk dyshoi deri më tani se ai mund të ishte një kandidat për shpërthimin e vitit 1831. Në vend të kësaj, studiuesit shikuan vullkanet më afër ekuatorit sikurse Babuyan Claro në Filipine.

"Ky shpërthim pati pasoja globale klimatike, por për një kohë të gjatë i atribuohej gabimisht një vullkani tropikal. Hulumtimi tani tregon se shpërthimi ndodhi në Kurile, jo në zonën tropikale," tha Stefan Bronnimann, shef i Departamentit të Klimatologjisë pranë Universitetit të Bernës në Zvicër, i cili nuk ishte i përfshirë në studim.

Ekzaminimi i bërthamave të akullit nga Grenlanda zbuloi se në vitin 1831 depozitimi i squfurit, një shenjë e aktivitetit vullkanik, ishte rreth 6.5 herë më i lartë sesa në Antarktidë. Ky zbulim sugjeroi se burimi ishte një shpërthim i madh vullkanik në gjerësinë e mesme të Hemisferës Veriore.

Ekipi gjithashtu analizoi hirin dhe fragmentet e qelqit vullkanik jo më të mëdha se 0.02 milimetra. Kur shkencëtarët krahasuan rezultatet me bazat e të dhënave gjeokimike nga rajonet vullkanike, përputhjet më të afërta ishin në Japoni dhe ishujt Kurile.

“Momenti në laborator kur analizuam dy mostra hiri së bashku një nga një vullkan dhe një nga një bërthamë akulli ishte një përvojë e vërtetë. Unë jam ende i befasuar që një shpërthim i kësaj fuqie nuk u regjistrua. Ndoshta ka raporte për depozitimin e hirit ose fenomene atmosferike të vitit 1831 në qoshet e harruara të bibliotekave në Rusi ose Japoni. Hulumtimi i mëtejshëm në ato regjistrime më emocionon vërtet," përfundoi Hutchison.