Studiuesit zbuluan një kimikat shumë reaktiv që ata kishin menduar prej kohësh se ishte shumë i paqëndrueshëm për të qëndruar në kushte atmosferike.

Miliona tonë të një klase kimikatesh jashtëzakonisht reaktive të quajtura hidrotriokside mund të qëndrojnë në atmosferë për disa orë, sugjeron një studim i ri – gjë që mund të ketë implikime për shëndetin e njeriut dhe klimën globale.

Kimikatet ndërveprojnë me komponimet e tjera jashtëzakonisht shpejt, dhe prania e tyre do të thotë që kimistët do të duhet të rimendojnë se si ndodhin proceset në atmosferë.

Është menduar prej kohësh se hidrotrioksidet - komponimet kimike që përmbajnë një atom hidrogjeni dhe tre atome oksigjeni - ishin shumë të paqëndrueshme për të qëndruar gjatë në kushte atmosferike.

Por hulumtimi i ri tregon në vend të kësaj se hidrotrioksidet janë një produkt i rregullt i shumë reaksioneve kimike të zakonshme dhe se ato mund të qëndrojnë mjaftueshëm të qëndrueshme për të reaguar me komponimet e tjera në atmosferë.

"Ne treguam se jeta e njërit prej tyre ishte të paktën 20 minuta," tha për Live Science Henrik Grum Kjærgaard, një kimist në Universitetin e Kopenhagës. "Kështu që është e mjaftueshme që ata të bëjnë gjëra në atmosferë."

Kjo është hera e parë që vërtetohet ekzistenca e këtyre kimikateve ultra-reaktive në atmosferë.

“Ato janë çuditërisht të qëndrueshme dhe se janë formuar nga pothuajse të gjitha përbërjet kimike," tha studenti i doktoratës në Universitetin e Kopenhagës Jing Chen, autori i dytë i studimit.

Hidrotrioksidet janë një lloj polioksidi i hidrogjenit. Uji është polioksidi më i thjeshtë dhe më i zakonshëm i hidrogjenit, me dy atome hidrogjeni dhe një atom oksigjeni, ose H2O.

Një tjetër polioksid hidrogjeni është peroksidi i hidrogjenit, i cili ka dy atome oksigjeni - H2O2 - dhe përdoret zakonisht si zbardhues ose dezinfektues. Atomi shtesë i oksigjenit gjithashtu i bën shumë perokside jashtëzakonisht të ndezshme, dhe ato ndonjëherë përdoren si një përbërës i karburanteve të raketave.

Hidrotrioksidet janë një fazë më tej, pasi ato kanë tre atome oksigjen të lidhur me njëri-tjetrin, gjë që i bën ato edhe më reaktive se peroksidet. Ata janë shkruar kimikisht si ROOOH, ku R është çdo grup i lidhur, si një grup karboni.

Por ndërsa dihet se peroksidet mund të formohen nga reaksionet kimike në atmosferë, nuk dihej më parë se hidrotrioksidet mund të formohen gjithashtu atje, megjithëse për një kohë relativisht të shkurtër para se të dekompozohen në kimikate më pak reaktive.

Në studimin e ri, studiuesit vlerësojnë se rreth 11 milion ton (10 milion ton metrikë) hidrotriokside formohen në atmosferë çdo vit si produkt i një prej reaksioneve më të zakonshme: oksidimi i izoprenit, një substancë e prodhuar nga shumë bimë dhe kafshëve dhe që është përbërësi kryesor i gomës natyrale.

Autori kryesor i studimit Torsten Berndt, një kimist atmosferik në Institutin Leibniz për Kërkimet Troposferike në Lajpcig, Gjermani, tha për Live Science se hidrotrioksidet mund të depërtojnë në aerosolet atmosferike - grimca të ngurta shumë të imta ose pika të lëngshme të pezulluara në atmosferë, të tilla si hiri nga shpërthimet vullkanike ose bloza nga zjarret e mëdha.

Tash shkencëtarët do të hetojnë se si komponimet mund të ndikojnë në shëndetin e njeriut dhe mjedisin përpara se ato të dekompozohen.