Hulumtimet e reja mbi mbetjet misterioze të babuinëve të mumifikuar të gjetura më shumë se njëqind vjet më parë në Egjipt, kanë zbuluar pozicionin "e shenjtë" të primatit në Gadishullin e lashtë Arabik.

Në vitin 1905, arkeologët gjetën mumie të pazakonta babuinësh në Luginën e Majmunëve, një vend arkeologjik në bregun perëndimor të Nilit, i njohur për përshkrimet e babuinëve në muret e varreve.

Kafshëve u mungonin dhëmbët e mprehtë dhe, ndryshe nga ekzemplarët e tjerë të majmunëve të mumifikuar nga e njëjta periudhë, nuk u varrosën me fisnikët ose nuk u gjetën në katakombe grupore.

Për më shumë se 100 vjet, ekspertët kanë pyetur veten se si arritën atje, nga u sollën dhe për çfarë arsye. Prandaj, shkencëtarët testuan dhjetë mostra të ndryshme dhe arritën të nxjerrin ADN-në nga njëra prej tyre.

Biologia Gisela Kopp nga Universiteti i Konstanzit në Gjermani zbuloi origjinën e babuinëve të vdekur prej kohësh duke përdorur një metodë të re të analizës gjenetike të ADN-së.

Mumia e babuinit nga e cila është marrë ADN-ja vlerësohet se daton midis 800 dhe 500 para Krishtit. Gjetjet tregojnë se ai erdhi nga Briri i Afrikës. Shkencëtarët krahasuan profilin gjenetik të mumies me një mostër tjetër nga një zonë bregdetare në Eritrea, ku porti i Adulis ndodhej ndoshta në kohët e lashta, dhe gjetën një ndeshje.

Megjithatë, ky babuin u mumifikuar shumë përpara se qyteti antik i Adulis të lulëzonte në një qendër tregtare dhe port të rëndësishëm, ku shpesh tregtoheshin kafshë të tilla si babuinë dhe leopardë. Tekstet e lashta të së njëjtës periudhë tregojnë se ai ndoshta ka ardhur nga qyteti i Puntas.

Pranë mumieve egjiptiane u gjet “Libri i të Vdekurve”, një shkrim i lashtë plot “magji” - KosovaPress

Vendndodhja e saktë e Puntas i ka habitur prej kohësh studiuesit, sepse qyteti përmendet në tekste të rëndësishme, por nuk gjendet në hartat ekzistuese.

"Mostra që ne studiuam korrespondon nga ana kronologjike me vendndodhjen e Puntas, por gjeografikisht korrespondon me Adulis. Andaj, supozojmë se Punta dhe Adulis janë dy emra të ndryshëm për të njëjtin vend që janë përdorur në periudha të ndryshme kohore," shkroi Kopp.

Kopp tha për Business Insider se ende nuk është plotësisht e qartë se si popujt e lashtë transportonin babuinët në Egjipt, aq larg habitatit të tyre natyror.

“Duke gjykuar nga mënyra sesi egjiptianët e lashtë i përfaqësonin babuinët në artin e tyre, duket sikur po i vëzhgonin në mjedisin e tyre natyror”, tha ajo.

Disa janë dëmtues, dhe disa janë mishërime hyjnish

Antropologu Nathaniel Dominy nga Universiteti i Kolegjit Dartmouth në SHBA thotë se gjatë së njëjtës periudhë, babuinët nuk u treguan shumë në artin afrikan, sepse konsideroheshin si dëmtues.

​Rindërtohet fytyra e mumies më të famshme në Peru, shikoni se si dukej - KosovaPress

"Në Afrikë, ju do të shihni shumë elefantë dhe gjirafa dhe të gjitha llojet e figurave që përfaqësojnë kafshët, por shumë rrallë babuinë. Ata nuk ishin shumë të dashur për ta. Babuinët ua vodhën të korrat dhe ushqimin, përhapën sëmundje," tha Dominy.

"Mbaj mend që në vizitën time të parë në Egjipt u mahnita nga numri i babuinëve të paraqitur në muret e tempujve ose në varret e fisnikëve. Kishte statuja të mëdha babuinësh në tempuj të ndryshëm. Egjiptianët e lashtë madje i mumifikuan", shtoi ai.

Dominy shpjegon se babuinët ndoshta kishin një rëndësi të dyfishtë shpirtërore për egjiptianët. Krijesat shpesh përshkruheshin me duart e tyre të ngritura drejt Diellit, pra drejt Zotit të Diellit egjiptian (Ra).

​Dhomat e fshehura të gjetura në piramidën e rrënuar, shikoni si duken - KosovaPress

"Babuinët mund të jenë kthyer drejt diellit që po lind dhe të kenë votuar, dhe egjiptianët më pas e lidhën sjelljen e tyre me besimet e tyre fetare," tha ai.

Egjiptianët e lashtë përshkruanin gjithashtu babuinët si mishërimin fizik të Thothit, hyjnisë egjiptiane të Hënës dhe një perëndie të lidhur me mençurinë dhe luftën.

"Këto kafshë mund të përfaqësojnë perëndinë e Hënës dhe perëndinë e mençurisë, por edhe përkushtimin ndaj zotit të Diellit. Kjo është arsyeja pse babuinët mund të kenë qenë kaq të rëndësishëm, sepse ata lidhnin Diellin dhe Hënën; dy trupat më të rëndësishëm qiellorë për egjiptianët”, beson Dominy.

Ja si dukej një burrë egjiptian pothuajse 35,000 vjet më parë - KosovaPress