Inteligjenca e kryer për të identifikuar kapacitetet e përgjithshme, pikat e forta dhe të dobëta të ekonomisë si dhe përcaktimi i shkallës në të cilën ekonomia mund të mbështesë forcat e armatosura dhe institucionet e inteligjencës për një kohë shumë të gjatë është pikërisht ajo veprimtari e cila quhet “Spiunazhi Ekonomik”.
Inteligjenca ekonomike është një lloj inteligjence e cila është relativisht e lehtë për t'u kryer sigrurisht nëse bëhet nga profesionist e njerëz me integritet. Sepse shumica e të dhënave ekonomike mblidhen nga burime të hapura. Inteligjenca ekonomike ka të bëjë me mbledhjen, vlerësimin, klasifikimin, analizën dhe përfundimisht prezantimin e të dhënave dhe informacioneve financiare, tregtare, teknologjike, politike të marra si nga burime të hapura, ashtu edhe nga analiza të ndryshme të rrezikut dhe personeli i inteligjencës që punon në korporatokracinë rajonale e globale.
Sot, humbjet ditore të bursave botërore mund të krahasohen vetëm me krizën e vitit 2008. Prandaj, thuhet se paratë e humbura në treg i kalojnë 1 trilion dollarë. Mund të parashikohet se ritmet e rritjes së vendeve si Japonia dhe Gjermania janë ulur ndjeshëm dhe do të hyjnë në një recesion teknik. Përveç kësaj, mund të parashikohet se Kina është vendi që zgjat jetën e rendit aktual global duke dhënë kontributin më të lartë proporcional në normën totale të rritjes në botë, por edhe ajo do të fillojë ta humbasë këtë aftësi me këtë kolaps i cili në mënyrë graduale do të prek edhe atë.
Sigurisht, qëllimi kryesor i inteligjencës është të kuptojë se çfarë po ndodh dhe të parashikojë se çfarë mund të ndodhë. Si shkencë, ekonomia është shumë komplekse që edhe shërbimet më të shkëlqyera të inteligjencës në botë ta kuptojnë plotësisht.
Shfaqja e inteligjencës ekonomike në botën moderne filloi në Angli në shekullin e 19-të. Sepse qëllimi kryesor i Anglisë në shekullin e 19-të ishte të merrte plotësisht kontrollin e tregtisë botërore. Për këtë arsye, nga shekulli i 19-të, shërbimi i inteligjencës britanike mori një angazhim serioz i cili u shndërrua në një rrjet kompleks me industrialistë, bankierë dhe ministra. Inteligjenca britanike në kontekstin e “Spiunazhit Ekonomik” nuk ishte një shërbim tradicional që ofron të dhëna nga agjentët; Ai krijoi një sistem të ngjashëm me masonët që bashkoi bankat, transportin detar, industrinë dhe fuqitë e tjera të vendit.
Ky sistem pati një ndikim të jashtëzakonshëm në ekonomitë e shteteve të tjera që nuk dyshonin në epokën e tregtisë së lirë që filloi në 1846. Një grup elitash britanike që u diplomuan në universitetet e Oksfordit dhe Kembrixhit sunduan politikën britanike për gjysmë shekulli nga vitet 1890. Ky grup, i cili përfshin Ministrin e Jashtëm Lord Albert Grey, Checil Rhoedes, historianin dhe oficerin e inteligjencës Arnold Toynbee, gjeopolitikun Halford J. Mackinder, themeloi Tryezën e Rrumbullakët në 1910. Ky ekip evoluoi në Institutin Mbretëror të Çështjeve Ndërkombëtare (sot Chatham House) në korridoret e Versajës në 1919.
Qëllimi i këtij grupi ishte të lidhë zotërimet koloniale britanike nga Afrika e Jugut në Egjipt dhe Indi. Kjo strukturë pati sukses edhe në financimin e dy luftërave botërore nëpërmjet SHBA. Sepse para luftërave, arkat britanike ishin kryesisht bosh. Për shembull, oficeri i famshëm i inteligjencës, kapiteni Edward Lawrence, i cili revoltoi Lindjen e Mesme, dhe mbretëresha e shkretëtirës Getrude Bell, e cila vizatoi hartën e Irakut sipas puseve të naftës, ishin dy emrat më të rëndësishëm midis stafit fushor të kësaj strukture.
Në raportin “Global Trends: 2030” të publikuar nga Këshilli Kombëtar i Inteligjencës, i cili funksionon si krahu analitik i Zyrës së Drejtorisë Kombëtare të Inteligjencës, organi ombrellë i komunitetit të inteligjencës amerikane, ndryshimi i marrëdhënieve ekonomike dhe madje edhe fokusi gjeografik që do të ndryshojë si pasojë e ngrohjes globale do të ndikojë në zhvillimet politike i cili prej shumë vitesh është në duart e Perëndimit. Parashikohet që ky pushtet të zhvendoset në lindje.
Një shembull i inteligjencës ekonomike wshtw se: Me shpërbërjen e BRSS në 1991, vendet që formuan bashkimin u shpërbën dhe Turqia filloi të ndjekë një politikë të veçantë aktiviteti në rajonin e Azisë Qendrore dhe Kaukazit, ku ka lidhje historike, fetare dhe etnike. Përballë këtij qëndrimi të Turqisë, analiza e parë e shërbimeve të inteligjencës perëndimore dhe lindore mbi këtë temë është ndoshta si më poshtë; "A ka Turqia burime të mjaftueshme ekonomike për të ndjekur një politikë të tillë efikasiteti?" Padyshim që edhe analistët e inteligjencës në kwtw vend janw të vetëdijshëm se edhe pse ka fuqi të madhe ushtarake dhe politike, nëse nuk do tw ketw burime të mjaftueshme ekonomike, probabiliteti për t'u bërë një fuqi rajonale dhe më pas një kandidat potencial për fuqi globale është zero. Prandaj, inteligjenca ekonomike është një degë thelbësore dhe jetike e inteligjencës.
Një shembull tjetër i inteligjencës ekonomike: CIA, në deklaratën e saj të vitit 1987, deklaroi se 80% e shërbimeve të inteligjencës japoneze iu drejtuan industrisë dhe teknologjisë amerikane. Në mënyrë të ngjashme, FBI, në një deklaratë në vitin 1992, njoftoi se shërbimet franceze të inteligjencës kishin në shënjestër kompanitë e mëdha industriale dhe teknologjike në Shtetet e Bashkuara.
Shërbimet e inteligjencës dhe kompanitë private të inteligjencës fillimisht gjetën punë në inteligjencën e biznesit, financat dhe këshillimin për investime. Në dekadën e fundit ata kanë hyrë gjithashtu në fushat e lobimit, sigurisë dhe menaxhimit të krizave për të gjetur tregje të reja dhe për të kamufluar pamjen e tyre.
Kompanitë e angazhuara në rregullimin e marrëdhënieve me organizatat ndërkombëtare ofrojnë gjithashtu shërbime përtej lobimit. Franca po organizon procese të reja që do të mundësojnë shfaqjen e ideve të reja mes sektorit privat dhe botës së inteligjencës dhe po bën rregullime të reja ligjore në lidhje me statusin e kompanive të inteligjencës së biznesit. Avisa; Ajo bën premtime të tilla si përcjellja e mesazhit të duhur te personi i duhur brenda BE-së, inteligjenca e butë dhe përmirësimi i bashkëpunimit me qeveritë e vendeve anëtare. Kompania franceze e gazit GDF ofron gjithashtu analiza të rrezikut të vendit dhe shërbime konsulence për vendet në të cilat operon si Afrika e Veriut (Algjeria, Libia) dhe Lindja e Mesme (Katari, Siria dhe Jemeni). Marrëdhëniet e ngushta të divizionit të telekomunikacionit të Siemens me agjencinë gjermane të inteligjencës së jashtme BND ishin subjekt i Der Spiegel.
Në Francë, 80 oficerë të inteligjencës të shpërndarë në 40 kompani dhe organizata franceze në sektorin e aviacionit kanë krijuar një klub, kanë ftuar njerëz nga bota akademike në takimet e tyre tremujore, kanë organizuar konferenca dhe kanë formuar grupe pune prej 5-6 personash për çështje aktuale. Kompania franceze e inteligjencës së biznesit Safran group organizon panele ku bashkohen organizatat më të rëndësishme të vendit.
Kompanitë britanike lobuese, ende shumë aktive në Lindjen e Mesme, po kërkojnë qeveri të reja për të bërë biznes. Anëtarët e CIA-s operojnë në çdo cep të botës si këshilltarë ligjorë dhe specialistë të marrëdhënieve me publikun në firmat lobuese. Siç shihet nga shembujt që kemi dhënë, lobimi dhe konsultimi janë bërë njëkohësisht mbulesë për shërbimet e inteligjencës dhe burim parash për të shpenzuar për punë të tjera.
