Në shumicën e kafshëve është shumë e lehtë të dallosh kokën nga trupi, por kjo nuk ndodh me yjet e detit.

Kjo kafshë e vogël ka pesë krahë identikë me një shtresë "këmbësh tubi" që përdor për të lëvizur në fundin e detit, gjë që i ka shtyrë biologët të pyesin nëse ylli i detit ka një fund të përparmë dhe një fund të pasmë, dhe nëse ka edhe një kokë.

Hulumtimet e fundit gjenetike kanë treguar rezultatin e kundërt – se yjet e detit janë kryesisht koka pa bust apo bisht dhe se me kalimin e kohës ndoshta i kanë humbur këto tipare. Shkencëtarët shtojnë se tani është më e qartë pse disa fosile të çuditshme të paraardhësve të yjeve të detit kanë atë që duket si një bust.

"Duket se yjeve të detit i mungon plotësisht një trup, përshkrimi më i mirë do të ishte një kokë që zvarritet në dyshemenë e detit," tha gjenetiku evolucionar Laurent Formery pranë Universitetit Stanford dhe Universitetit të Kalifornisë,  raporton CNN.

Kadri Bytyqi zgjidhet kryetar i ri i Odës së Farmacistëve të Kosovës - KosovaPress

Formë unike

Yjet e detit janë një klasë e kafshëve detare të lëvizshme nga rendi i ekinodermave. Këto krijesa të pazakonta kanë një plan unik "trupi" të përbërë nga pesë pjesë të barabarta. Ata fillojnë jetën si vezë, pastaj zhvillohen në larva që notojnë në oqean për javë ose muaj përpara se të vendosen në fund. Atje ato i nënshtrohen një procesi që e shndërron trupin dypalësh në një trup në formë ylli.

"Ky ka qenë një mister zoologjik për shekuj. Si mund të kaloni nga një plan trupor dypalësh në një plan ylli dhe si mund të krahasoni çdo pjesë të një ylli deti me planin tonë të trupit?" tha biologu detar Christopher Lowe pranë Universitetit të Stanfordit.

Plani dypalësh i trupit të shumicës së kafshëve rezulton nga gjenetika në nivel molekular që mund të gjurmohet në kokë dhe trung ose në rajonet kryesore të trupit, kjo është arsyeja pse vertebrorët, si njerëzit, dhe shumë jovertebrorë, përfshirë insektet, ndajnë programe të ngjashme gjenetike.

Studioi shprehjen e gjeneve

Ekinodermat ndajnë një paraardhës të përbashkët me bilateralët, gjë që i shtohet enigmës. Prandaj, shkencëtarët skanuan yjet e detit me tomografi mikro-kompjuterike për të marrë një pamje tredimensional jashtëzakonisht të detajuar të formës dhe strukturës së yjeve të detit.

Më pas ata kërkuan shprehjen e gjeneve brenda indeve dhe përcaktuan sekuenca specifike të ARN-së brenda qelizave. Shprehja e gjeneve ose shprehja e gjeneve është realizimi i informacionit nga një gjen për prodhimin e një produkti gjenik. Kryesisht i referohet procesit që lejon vetëm disa gjene të shprehen.

Mbi 16 mijë vizita në Klinikën e Dermatologjisë vetëm brenda nëntë muajve - KosovaPress

Krijoi një hartë unike 3D

Pasi mblodhën të gjitha të dhënat, ata krijuan një hartë 3D për të përcaktuar se në cilat zona ndodh shprehja e gjeneve gjatë zhvillimit dhe rritjes së yjeve të detit. Ata zbuluan se nënshkrimet gjenetike të lidhura me zhvillimin e kokës u gjetën nëpër këto kafshë dhe ishin veçanërisht të përqendruara në qendër të yllit dhe në qendër të çdo krahu.

Sa i përket shprehjes së gjeneve për pjesët e bustit dhe bishtit - ajo kryesisht mungonte. “Kur krahasuam shprehjen e gjeneve te yjet e detit me grupet e tjera të kafshëve, siç janë vertebrorët, rezultoi se mungonte një pjesë kyçe e planit të trupit”, tha biologu evolucionar Jeff Thompson pranë Universitetit Southampton.

"Gjenet e përfshira zakonisht në formësimin e trungut nuk u shprehën. I gjithë plani i trupit të ekinodermës duket se është afërsisht i barabartë me kokën në grupet e tjera të kafshëve," shtoi ai.

Hulumtimi u botua në revistën “Nature”.

QKUK jep detaje për të lënduarit në aksidentin që ndodhi në rrugën Prishtinë-Ferizaj - KosovaPress