Zhvillimi i teknologjisë së baterive ka pasur një efekt transformues në shoqëri. Ndërsa teknologjia vazhdon të evoluojë, çfarë ndryshimesh mund të presim?

Imagjinoni të kaloni ditën pa përdorur një bateri të vetme. A do mund ta bëni këtë? Qofshin telefona të zgjuar, laptopë, automjete elektrike apo pajisje të tjera, bateritë jo vetëm që ruajnë energji për përdorim në të ardhmen, ato mundësojnë që veglat dhe lojërat tona të lëvizin.

Dhe ndërsa ekonomitë në mbarë botën përpiqen të largohen nga lëndët djegëse fosile në mes të ngrohjes globale, bateritë kanë potencialin të luajnë një rol edhe më të madh në fuqizimin e shoqërive tona.

Mund të jetë befasi të mësosh se krijimi i baterive fillimisht u frymëzua nga peshqit. Aftësia e peshqve elektrikë, si ngjalat, për të gjeneruar shkarkesë elektrike për mbrojtje dhe gjueti ishte e njohur që nga lashtësia. Por ishte shpikësi italian Alessandro Volta (1745–1827) që krijoi baterinë e parë elektrike pasi studioi këto kafshë.

Grumbulli i tij voltaik i vitit 1799 përbëhej nga disqe bakri dhe zinku të ndarë nga një leckë e njomur me shëllirë.

Ishte bateria e parë që mund të siguronte rrymë të vogël, por të qëndrueshme në një qark. Shkencëtarët e kuptuan shpejt dobinë e një pajisjeje të tillë dhe nxituan të rrisin potencialin e saj.

Në 1859, fizikani francez Gaston Planté (1834–1889) shpiku bateritë me acid plumbi, baterinë e parë të ringarkueshme. Këto u përdorën për të ndriçuar vagonët e trenave dhe ende përdoren gjerësisht sot në ndezjet për makinat konvencionale.

Në 1888, mjeku gjerman Carl Gassner (1855-1942) zhvilloi qelizën “Leclanché”, një formë e hershme e baterisë elektrike, në atë që u bë bateria e parë e zinkut-karbonit. Ajo u quajt qeliza e thatë sepse nuk do të derdhte tretësirën e saj të lëngshme.

Me ardhjen e elektronikës si telefonat celularë, lindi nevoja për kapacitet më të madh të baterisë. Bazuar në shpikjet e shkencëtarëve duke përfshirë John B. Goodenough dhe Akira Yoshino, bateritë e ringarkueshme litium-jon (Li-ion) u lançuan në vitin 1991.

Ato u bënë një forcë revolucionare për shkak të madhësisë së tyre të vogël dhe tensionit të lartë dhe ruajtjes së ngarkesës.

Me rënien e kostos së tyre – tani janë 30 herë më pak të shtrenjta krahasuar me 30 vjet më parë – ato kanë qenë një teknologji e rëndësishme në epokën e informacionit dhe në kërkimin e transportit me emetime zero.

Inovacionet në teknologjinë e baterive vazhdojnë të revolucionarizojnë botën tonë.

Sot, bateritë e magazinimit në shkallë të gjerë po ndihmojnë në stabilizimin e rrjeteve të energjisë dhe vende të tilla si Japonia i shohin ato si një teknologji kyçe në përpjekjet për të arritur neutralitetin e karbonit deri në vitin 2050.

Tregu global i ruajtjes së energjisë pritet të rritet me 30% çdo vit deri në vitin 2030, sipas BloombergNEF.

Energjia e rinovueshme mund të ulë emetimet e karbonit, por duke qenë se dielli nuk shkëlqen gjithmonë dhe era nuk fryn gjithmonë, mund të jetë jokonsistente. Bateritë e squfurit të natriumit mund të ruajnë sasi të nivelit megavat të energjisë së rinovueshme të prodhuar nga era dhe rrezet e diellit për t'u përdorur kur këto burime nuk janë të disponueshme.

Gjatë ndërprerjeve të energjisë elektrike, energjia elektrike në këto bateri mund të furnizojë mijëra shtëpi dhe biznese. Bateritë kanë transformuar mënyrën se si ne punojmë, jetojmë dhe luajmë. Ndërsa teknologjia vazhdon të evoluojë, bateritë mund të ndihmojnë në rritjen e mbështetjes sonë në energjinë e rinovueshme, duke ndihmuar në transformimin e shoqërisë edhe më tej dhe në krijimin e një bote më të qëndrueshme.

Bateritë e ndërtuara nga pambuku - KosovaPress