Pneumonia është një infeksion akut i indit të mushkërive, duke përfshirë hapësirat alveolare dhe hapësirën midis alveolave, të ashtuquajturat intersticium.
Shenjat dhe simptomat e pneumonisë ndryshojnë nga të lehta në të rënda, në varësi të faktorëve të tillë si lloji i mikrobeve që shkaktojnë infeksionin, mosha juaj dhe shëndeti i përgjithshëm.
- dhimbje gjoksi gjatë frymëmarrjes dhe kollitjes
- temperaturë të lartë
- një kollë që mund të prodhojë mukozë
- lodhje
- temperatura e trupit më e ulët se normalja (në të moshuarit dhe pacientët me imunitet të kompromentuar)
- marramendje, të vjella ose diarre
Pneumonia bakteriale zhvillohet më shpesh pas një ftohjeje ose gripi, dhe më së shpeshti shkaktohet nga bakteret pneumokok ose stafilokoku aureus. Disa nga simptomat më të zakonshme të pneumonisë bakteriale përfshijnë:
- zhvillimi i menjëhershëm i simptomave i ndjekur nga një dridhje e vetme dhe dridhje
- pështymë që mund të jetë e pastër ose me mukozë
- njerëzit e moshuar mund të kenë vetëm një nga simptomat duke përfshirë konfuzionin.
Ato shkaktohen nga organizma të ndryshëm nga të ashtuquajturit bakteret, viruset ose kërpudhat tipike. Shkaktarët më të zakonshëm janë Mykoplazma dhe Klamidia (dy organizma të ngjashëm me bakteret). Simptomat e pneumonisë atipike:
- temperatura e lartë, shumë rrallë e shoqëruar me dridhje
- dhimbje muskujsh dhe kyçesh
- lodhje, ndonjëherë marramendje, të vjella dhe diarre
Simptomat e pneumonisë virale mund të përfshijnë:
Ato nuk mund të dallohen nga të tjerët, por simptomat janë më të ngjashme me pneumoninë atipike.
Në shumicën e rasteve, të sapolindurit dhe foshnjat mund të mos shfaqin shenja infeksioni. Përkundër kësaj, simptomat e pneumonisë tek të porsalindurit mund të jenë:
- të vjella
- shqetësim apo lodhje
- vështirësi në frymëmarrje dhe të ngrënë.
Shumë baktere mund të shkaktojnë pneumoni. Më të zakonshmet janë bakteret dhe viruset në ajrin që thithim dhe trupi parandalon vetëm infeksionin e mushkërive. Por ndonjëherë këto baktere mund të kapërcejnë sistemin imunitar, edhe nëse personi i prekur është përgjithësisht me shëndet të mirë.
Pneumonia klasifikohet sipas llojeve të mikrobeve që e shkaktojnë atë dhe vendit ku personi u infektua. Pneumonia e fituar nga komuniteti është lloji më i zakonshëm i pneumonisë. Ndodh jashtë spitaleve ose objekteve të tjera të kujdesit shëndetësor. Shkaku mund të jetë:
- Organizma të ngjashëm me bakteret. Mycoplasma pneumoniae gjithashtu mund të shkaktojë pneumoni, simptomat janë më të lehta se në llojet e tjera të pneumonisë.
- Kërpudhat. Kjo lloj pneumonie është më e zakonshme te njerëzit me probleme shëndetësore kronike ose me sistem imunitar të dobësuar dhe te njerëzit që kanë thithur doza të mëdha të këtyre organizmave. Shumica e njerëzve të infektuar kanë vetëm simptoma të lehta dhe nuk e dinë se janë të infektuar. Disa sëmuren rëndë. Kërpudhat që shkaktojnë pneumoni mund të gjenden në tokë ose jashtëqitjet e shpendëve në varësi të vendndodhjes gjeografike.
- Pneumonia e fituar gjatë qëndrimit në spital. Mund të jetë serioze, sepse bakteret që e shkaktojnë mund të jenë më rezistuese ndaj antibiotikëve dhe sepse imuniteti i këtyre njerëzve tashmë është dobësuar.
- Pneumonia e fituar nga kujdesi shëndetësor. Ndodh te njerëzit që jetojnë në ambiente të kujdesit afatgjatë ose marrin kujdes në ambiente ambulatore, duke përfshirë qendrat e dializës së veshkave. Ashtu si pneumonia e fituar nga spitali, pneumonia e fituar nga kujdesi shëndetësor mund të shkaktohet nga bakteret që janë më rezistuese ndaj antibiotikëve.
Cilat janë pasojat e pneumonisë?
Edhe me trajtim, disa njerëz me pneumoni, veçanërisht ata në grupe me rrezik të lartë, mund të kenë komplikime, duke përfshirë:
-Vështirësi në frymëmarrje. Nëse pneumonia është e rëndë ose infekton njerëz që tashmë kanë vështirësi në frymëmarrje, ata mund të kenë nevojë të shtrohen në spital dhe të përdorin një aparat frymëmarrjeje (oksigjen ose respirator) ndërsa mushkëritë janë duke u trajtuar.
-Akumulimi i lëngjeve rreth mushkërive (efuzion pleural). Pneumonia mund të shkaktojë grumbullimin e lëngjeve në hapësirën e hollë midis shtresave të indeve që lidhin mushkëritë me zgavrën e kraharorit (pleurë). Nëse lëngu infektohet, mund të duhet të drenohet përmes një tubi gjoksi ose të hiqet me operacion.
Parandalimi i pneumonisë
Vaksinimi
Mos pirja e duhanit - duhani dëmton mbrojtjen natyrale të mushkërive kundër infeksioneve të frymëmarrjes.
Imunitet i fortë - gjumë të mjaftueshëm, stërvitje të rregullt, dietë të shëndetshme.
Metoda e trajtimit të pneumonisë përcaktohet nga mjeku. Pneumonia bakteriale trajtohet me antibiotikë. Është e nevojshme të merren të gjitha medikamentet që i përshkruan mjeku, edhe nëse pacienti fillon të ndihet më mirë para përfundimit të terapisë.
Nëse është pneumoni virale, antibiotikët nuk do të ndihmojnë. Pacienti duhet të pushojë, të pijë shumë lëngje dhe të marrë ilaçe për temperaturën. Nëse simptomat janë të rënda ose nëse pacienti ka kushte të tjera që i bëjnë më të mundshme ndërlikimet, mjeku mund të vendosë ta dërgojë pacientin në spital.
Shërimi
Në shumicën e pacientëve pneumonia zgjat rreth dhjetë ditë, nëse pacienti ka trajtim të përshtatshëm dhe nëse nuk ka komplikime si abscesi, inflamacion i indit të mushkërive apo fibrozë. Edhe pse vdekja është e mundur për shkak të pneumonisë, shumica e pacientëve shërohen me sukses pas trajtimit në kohë. Vëmendje e veçantë duhet t'i kushtohet grupeve të rrezikut: të sapolindurve dhe foshnjave, të moshuarve, diabetikëve dhe personave me imunitet të dobësuar.