Në një horizont ku dronët dhe sulmet ajrore kanë vrarë 47 civilë në Ukrainë në 10 ditët e fundit, kanë rënë shira superlativë: momenti më i rëndësishëm në luftë që nga pushtimi i Rusisë; përplasja më e shëmtuar e personalitetit – mes një komediani 48-vjeçar të kthyer në lider të kohës së luftës dhe një miliarderi shtatëdhjetëvjeçar të kthyer në president të SHBA-së; kthesa më e rëndësishme në historinë evropiane që nga viti 1989 apo edhe 1945.
Pasi udhëheqësi ukrainas Volodymyr Zelensky e gjeti veten të qortuar për mungesë mirënjohjeje në televizionin e drejtpërdrejtë nga Presidenti i SHBA Donald Trump dhe zëvendëspresidenti i tij JD Vance të premten, Ukraina dukej menjëherë e pasigurt nëse do të ishte e tërbuar me trajtimin e tyre, pas mbijetesës së tyre kolektive prej tre vitesh të bombardimeve dhe egërsisë ruse në duart e elitave të pasura amerikane.
Kanalet ushtarake ukrainase në Telegram thanë se ata më mirë do të vdisnin në këmbë, sesa të lypnin në gjunjë. Zyrtarët e Kievit shprehën solidaritet. Por qilimi nën këmbët e tyre u zhduk papritur, raporton CNN.
Nuk ka “asgjë që mund të bëjmë për ta rregulluar këtë”, më tha një zyrtar i lartë amerikan – duke shtuar se rregullimi duhet të vijë nga Zelensky. Senatori Lindsey Graham, tha se Zelensky duhet ta rregullojë atë shpejt ose të largohet. Politikanët amerikanë janë mësuar që fjalët e tyre të kenë një ndikim të jashtëzakonshëm, por të premten ata përshkuan normat e vendosura të sigurisë evropiane dhe bënë që një kontinent, gati i rikuperuar nga përplasja e tmerrshme e 10 ditëve të fundit, të kontrollonte befas rripat e sigurimit.
Detyra e Volodymyr Zelensky të premten ishte e thjeshtë dhe pothuajse e plotë, një projekt-marrëveshje për mineralet në pritje të nënshkrimit. Gjendja shpirtërore në takimin e tij ishte mjaft e këndshme, madje nuk u prish nga retorika e tij e ashpër ndaj Putinit. Zgjedhjet e garderobës së liderit të kohës së luftës, një këmishë e zezë me mëngë të gjata që ai e ka veshur gjithmonë mund të mos i kenë pëlqyer Trumpit, tha një zyrtar amerikan, por nuk e përmbysi karrocën e mollës.
Kur Trump i tha atij se “nuk kishte letra”, Zelensky u përgjigj: “Unë nuk jam duke luajtur letra”. Ukrainasit nuk po luajnë letra, por po vdesin me një normë më të vogël se shifrat fantastike që Trump vazhdon të përmend, megjithëse me një ritëm mjaft të tmerrshëm prej qindra në javë, se edhe ata duan paqe, transmeton KosovaPress.
Ky është hendeku i tmerrshëm mes palëve në Zyrën Ovale. Nga njëra anë, një vend ku faktet e luftës janë personale pasi ato përfshijnë të afërm dhe miq që nuk kthehen kurrë në shtëpi dhe shtëpi ku nuk do të kthehen kurrë. Nga ana tjetër, krahu i djathtë i Amerikës ndihej i përbuzur sepse ndihma e saj e dhënë për të mposhtur një kundërshtar prej dekadash pa kosto të jetës amerikane, nuk ishte pranuar me mirënjohje të mjaftueshme.
“Ju nuk jeni aspak mirënjohës. Dhe kjo nuk është një gjë e mirë”, tha Trump, sikur kostoja e dhjetëra mijëra jetëve ukrainase nuk ishte disi një shenjë vlerësimi.
Volodymyr Zelensky më vonë tha në një intervistë me Fox News se nuk mendonte se i detyrohej Trump një falje, por ai mendoi se marrëdhënia mund të shpëtohej.
Trump dhe Vance nuk e kanë parë kurrë luftën nga afër, por janë ende të neveritur prej saj. Ata duket se e kanë ndjerë se Zelensky, i zhytur në tmerrin e luftës për tre vjet, kishte nevojë për një leksion për paqen që do të dëshironte kushdo që kishte parë luftë. Injoranca me para ligjëroi me zë të lartë përvojën e rraskapitur.
Nga të shkojmë nga këtu? Zelensky ndoshta ka duruar momentin përcaktues të presidencës së tij. Ai ose duhet ta shërojë me magji këtë përçarje, disi të mbijetojë pa Amerikën, ose përndryshe të largohet dhe të lërë dikë tjetër të provojë, e fundit ndoshta më e lehta. Megjithatë, largimi nga pushteti, siç dëshiron Moska, mund të nxisë një krizë në vijën e parë, duke gërryer qartësinë politike dhe legjitimitetin e qeverisë në Kiev, ku proceset parlamentare ose zgjedhjet me të meta të kohës së luftës ka të ngjarë të pengohen në prodhimin e një pasuesi të pastër.
Nuk ka zgjedhje të mira përpara, nuk ka baste të sigurta. Megjithatë, një gjë është ngushëlluese që kur u ktheva në Kiev. Siguria e Evropës – pas tre javësh të frikshme kur administrata Trump vuri në dyshim demokracinë dhe aleancat në të gjithë kontinentin – mund të duket në krizë nga perspektiva e rehatshme në Londër, Paris ose Mynih. Disi në Kiev pas tre vjetësh, dyshimet ndihen më të lehta. Valët e dronëve vijnë këtu çdo natë, megjithatë qyteti përshtatet, njerëzit durojnë, dritat qëndrojnë ndezur.
Kjo elasticitet e bën më të lehtë për t’u kuptuar ndjeshmërinë e Zelenskit për të mbajtur leksione nga Vance mbi sakrificën dhe rrezikun e kombit të tij. Siç e përmblodhi një civil ukrainas mbrëmë: “Dinjiteti është gjithashtu një vlerë. Nëse Rusia nuk mund ta shkatërrojë atë, pse SHBA mendon se mundet?”
