"Profesor koji je albanski učio kineze i amerikance",preminuo je poznati istraživač Agron Fico
Poznati albanolog i istraživač Agron Fico preminuo je u 86 godini. Vest je objavila Akademija Nauka, dok je maksimalno ocenio lik Fica,zbog dragocenog doprinosa u duhovnom nasleđu albanskog naroda: etnofolklora,usmenog bogatstva,narodnog jezika i onog pismenog,tradicija narodne kulture,i geneze albanskog naroda.
Komisija za umetnost i baštinu Akademije Nauka u kojoj je prof. Agron Fico dao je vredan doprinos sve dok je bio živ,izrazio je saučešće porodici,rođacima,I celoj albanskoj naučnoj zajednici sa kojom je njegov život bio povezan više od šest decenija. Ovo je veliki gubitak za sve one koji su se posvetili poznavanju znanja identiteta i inauguraciji albanskih vrednosti u svetu.
Rad ovog neumornog albanologa i istraživača je usko povazana decenijama sa nekoliko oblasti istraživanja i proučavanja.
U radu i u neumornim nastojanjima ovog čoveka sa širokim i višestranim interesima izdvajamo njegove naučne doprinose u inostranstvu posvećene albanskoj kulturi,na nacionalnim i međunarodnim konferencijama za albanski narod organizovanim u SAD, Kini, Grčkoj, Rumuniji i Turskoj. 2000 godine predstavljao je našu zemlju na VI Svetskom Kongresu o postkomunističkim pitanjima u Evropi i dalje, koji je održan u Finskoj.
Istraživač Agron Fico prvi je istraživač koji je posle napornog i strasnog rada uspeo da savetuje čuvenu kolekciju Pary-Lord koja se čuva u biblioteci Univerziteta Harvard, koja sadrži preko 60 epskih istorijskih i legendarnih pesama koje su otpevane od dvojezičnih rapsoda, albanskih i srpskohrvatskih, prikupljeni tokom dve ekspedicije poznatih američkih homerologa Milmana Parrya i Alberta Lorda u Severnoj Albaniji , Sanđaku i Novom Pazaru.
Istraživaćka i univerzitetske delatnost su nerazdvojne u životu prof. Agron Fico.Pored Univerziteta u Tirani,on nije samo predavao,već je bio I saosnivač katedre za albanski jezik u Pekingu,a pola veka kasnije I katedre albanskog jezika u Bostonu.Stoga je s pravom pozvan"profesor koji je podučavao albanski Kinezima i Amerikancima".
Za svoje retke zasluge, Agron Fico je nagrađen "Republičkom Nagradom"i najvišim kineskim universitetskim priznanjem za akademska postignuća.Njegovo ime se nalazi među imenima najistaknutijih američkih univerzitetskih profesora u leksikonu „Who,s Who Among,s Teachers“ (bot. 2000). U poslednjim decenijama bio je potpredsednik Albansko-Američke Akademije Nauka i Umetnosti.On je ngrađivan od Univerzitet "Ećrem Čabej" titulom "doctor honoris causa"i bio je počasni građanin Gjirokastre.
Neka od dela prof. Agron Fico:
Disa nga veprat e prof. Agron Ficos:
“Profesor u tri kontinenta” (SHBA 2004);
“Prepororođena Diaspora” (Tiranë 2006);
“Preporod etničke Albanije” (Tiranë 2009);
“Beautiful America” (Tiranë 2014);
“Zbulimi i eposit shqiptar në Harvard” (Tiranë 2016).
Školski i universitetski uđbenici za strance:
“Albanski Jezik”, metoda za američke studente;
“Ja govorim albanski”, metoda albanskog jezika za strance;
“metoda albanskog jezika”, I-IV, tekst za kineske studente;
“Albanska Istorija”, tekst za američke studente;