Ishte pak pas mesnatës së 8 marsit 2014, kur avioni Boeing 777 i Malaysia Airlines u ngrit nga Kuala Lumpur dhe u ngjit në pothuajse 11.000 metra mbi nivelin e detit. Pasi u udhëzua të kalonte në frekuencën vietnameze të kontrollit të trafikut ajror, piloti u përgjigj me "Natën e mirë, malajziane tre shtatë zero". Ishte mesazhi i fundit i marrë ndonjëherë nga fluturimi MH370 i Malaysia Airlines.

Ka kaluar një dekadë që kur avioni doli nga kursi gjatë një fluturimi për në Pekin dhe u zhduk, por pavarësisht kërkimit më të madh dhe më të shtrenjtë në histori, një nga misteret më të mëdha të aviacionit mbetet i pazgjidhur.

Pyetje pa përgjigje mundojnë familjet e 239 personave që ishin në një nga avionët më të mirë të kohës dhe në situata të tilla nuk mungojnë as akuzat dhe teoritë e konspiracionit.

Dr. Ghouse Mohd Noor, një mik i kapitenit të aeroplanit të zhdukur, Zaharie Ahmed Shah, tha për Guardian se familja e kapitenit ende shpreson për përgjigje. “Duhet të ketë një shpjegim për atë që ndodhi. Ditë e natë lutem që të gjendet ky aeroplan”, tha ai.

Në ditët pas zhdukjes së avionit, kishte pak informacion në dispozicion dhe zona e kërkimit shtrihej nga Kazakistani në Azinë Qendrore deri në Antarktidë. Në javët, muajt dhe vitet që pasuan, fragmente të provave të mbledhura nga të dhënat satelitore, gjurmimi i radarëve dhe madje edhe analiza e rrymave oqeanike kanë ndihmuar në ngushtimin e kërkimit. Por ata gjithashtu çuan në teori krejtësisht të ndryshme për atë që ndodhi.

Teori konspirative dhe sabotim

Këto varionin nga një pilot "mashtrues" deri te sabotimi dhe një teori konspirative se ai u qëllua nga një agjenci qeveritare për shkak të ngarkesave të ndjeshme dhe/ose një pasagjeri të rëndësishëm politikisht.

Për muaj të tërë, pasagjerët e zhdukur janë nën vëzhgim, me akuzat se një ose një grup prej tyre ka urdhëruar uljen e pilotit. Faktorë më pak dramatikë, të tillë si një dështim elektrik, një zjarr ose një rënie e papritur e presionit në kabinë, u morën parasysh gjithashtu.

Kryeministri i Malajzisë Anwar Ibrahim përsëriti të dielën se vendi i tij është gati të rihapë hetimin nëse ka prova të reja bindëse. Ministri malajzian i Transportit Anthony Loke tha se është gati të takohet me kompaninë amerikane të robotikës detare Ocean Infinity për të diskutuar një operacion të ri kërkimi.

Si kujtesë, tri hetime zyrtare janë nisur qe nga viti 2014: një kërkim i pasuksesshëm nënujor i udhëhequr nga Australia, një hetim nga policia malajziane dhe i fundit, hetimi zyrtar malajzian për aksidentin, i cili në vitin 2018 rezultoi në një raport gati 500 faqesh. .Asnjëri prej tyre nuk e ka përcaktuar shkakun e aksidentit.

Kërkimi i qeverisë malajziane në janar 2018 përfshiu kompaninë Ocean Infinity me bazë në SHBA, e cila kontrolloi një sipërfaqe prej 80.000 metrash katrorë me ndihmën e një flote prej tetë mini-nëndetësesh, por pas disa muajsh nuk u gjet asgjë.

Edhe detektivi amator Blaine Gibson, një avokat i Seattle, i cili u bë "i famshëm" pasi gjeti rrënojat e MH370 në plazhet e Madagaskarit dhe Mozambikut, ka heshtur. Në botën e teorive konspirative, Gibson u përball me një sulm në internet.

Dy pyetje kryesore pa përgjigje

Të njëjtat pyetje nga viti 2014 mbeten pa përgjigje në vitin 2024. Ndër to kryesoret janë arsyeja pse avioni u largua nga kursi në një mënyrë të kontrolluar në dukje drejt Oqeanit Indian dhe pse dy pjesë të pajisjeve kyçe të komunikimit dhe gjurmimit të avionit u heshtën.

Kjo tërhoqi vëmendjen te piloti dhe bashkëpiloti që drejtonin ekuipazhin prej dhjetë personash. Teoria e "pilotit të keq" fitoi më shumë peshë me kalimin e kohës kur të dhënat e mbledhura nga një simulator fluturimi që piloti kishte në shtëpi treguan se dikush kishte planifikuar një kurs drejt Oqeanit Indian jugor.

"Në të vërtetë, tani mund të dihet shumë me siguri për fatin e MH370," shkroi William Langewiesche, një pilot që tani merret me gazetari hulumtuese, në The Atlantic në 2019.

"Së pari, zhdukja ishte një akt i qëllimshëm. Është e paimagjinueshme që rruga e njohur e fluturimit, e shoqëruar me radio dhe heshtje elektronike, të jetë shkaktuar nga ndonjë kombinim i dështimit të sistemit dhe gabimit njerëzor.”

Langewiesche beson se piloti e dërgoi oficerin e parë të ri nga kabina në një mision të sajuar, më pas mbylli pjesën më të madhe të sistemit elektrik dhe qëllimisht uli presionin e avionit, duke bërë që të gjithë të paaftësoheshin me shpejtësi brenda disa minutave.

Një tjetër teori, të cilën ekspertë të tjerë të aviacionit sugjerojnë se është e mundur, është ajo e një piloti "të hutuar" dhe jo një "dinak". Sipas saj, piloti ka hasur në një problem si zjarri apo rënie presioni dhe është kthyer në Malajzi, por është kapërcyer nga mungesa e oksigjenit. Ata pinë në rrëmujë dhe bashkë-piloti, supozohet se kanë fikur aksidentalisht pajisjet e komunikimit. Avioni më pas do të vazhdonte me atë që njihet si "fluturim fantazmë", në të cilin pasagjerët e tij kanë vdekur, por avioni vazhdon në autopilot.

Sylvia Spruck Wrigley, autore e librit "Misteri i Fluturimit 370 të Malajzisë" dhe dy librave për zhdukjen e avionit, tha se industria e aviacionit ka mësuar shumë nga ky rast dhe ka zbatuar rregulla të reja sigurie.

Qe atëherë, Evropa dhe Britania e Madhe kanë mandatuar që një lokalizues shtesë nënujor me frekuencë të ulët, i cili ndihmon kërkimin dhe shpëtimin për të gjetur të mbijetuarit në det, t'i bashkëngjitet strukturës së avionit dhe tani ata duhet të jenë në gjendje të transmetojnë me fuqi të plotë për të paktën 90 ditë.

Megjithatë, pas 10 vjetësh pyetjesh pa përgjigje, teoritë vazhdojnë të përhapen në internet dhe Spruck Wrigley beson se mund të mos dihet asnjëherë e vërteta.