Politikani opozitar serb Nikolla Sanduloviq, i arrestuar dhe rrahur brutalisht nga shërbimi sekret BIA pasi kërkoi falje për krimet e luftës në Kosovë, ka rrëfyer për mediumin britanik “Guardian” mbi torturat dhe atmosferën e tensionuar në Ballkan.

I lidhur prej shtrati, nga vila e tij me tulla dhe mermer, Sanduloviq ka treguar detaje rreth sulmit që e la të paralizuar në anën e djathtë dhe të paaftë për të ecur.

Ishte 3 janar ora 15:20 kur tri automjete që transportonin agjentë të shërbimit sekret të BIA-s të Serbisë u ndalën jashtë shtëpisë së tij në zonën e Senjakut të Beogradit. Pasi e lidhën dhe e futën në një furgon të zi me xhamat e lyer, personat e maskuar shpejt i thanë Sanduloviq se pse kishin ardhur: politikani i opozitës kishte guxuar të kërkonte falje për krimet e kryera nga serbët në Kosovë.

“Ishte e paimagjinueshme,” i tha ai Observer, duke kujtuar vuajtjet në intervistën e tij të parë me një gazetë britanike pas sulmit. 

“Një ditë pasi postova videon në rrjetet sociale duke thënë ‘më falni’ teksa vendosa lule te varri i vajzës së re, e cila, po, kishte lidhje me një themelues të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës që udhëhoqi revoltën kundër sundimit serb, mora kërcënime.  Pastaj kur filluan rrahjet më goditën aq fort sa humba ndjenjat. Në furgon më goditën në kokë, më goditën me grusht në fytyrë dhe më goditën me shkelma. Në hollin e selisë së BIA-s ma hoqën këmishën dhe më detyruan të gjunjëzohesha dhe të puthja fotografitë në murin e agjentëve që kishin vdekur në Kosovë. Ata vazhduan të pyesnin se kush qëndronte pas vendimit tim për të vizituar vendin e varrimit, kush po më jepte ryshfet për të bërë gjëra të tilla”, tha Sanduloviq, duke shtuar se u ai u torturua keq rreth gjashtë orë.

“Ata më ulën në gjunjë më tërhoqën krahët dhe ma kthenin kokën mbrapa, ndërkohë që bërtisnin ‘tradhtar’,” tha 60-vjeçari, duke treguar një krahun ende të mavijosur.

“Në fund thashë: Nuk do t’i përgjigjem më pyetjeve. Më vrisni ose telefononi një mjek.”

Pasi u shtrua në spital atë mbrëmje, do të kalonin 24 orë para se të lejohej të kthehej në shtëpi. 12 ditët e ardhshme, me përjashtim të një nate në një klinikë shtetërore, Sanduloviq do t’i kalonte në krahun mjekësor të burgut qendror të Beogradit, i ndaluar nga një prokuror me dyshimin për “nxitje të urrejtjes racore, kombëtare dhe fetare.”

Për Aleksandar Vulin, ish-shefin e BIA-s serbe, i cili pranoi se kishte urdhëruar arrestimin, veprimet e Sanduloviq në mbështetje të Kosovës meritonin një dënim shumë më të madh. Agjentët e BIA-s, tha ai për gazetën Novosti, me të vërtetë e kishin marrë atë, por nuk kishin përdorur forcë fizike.

“Nëse Sanduloviq do të kishte vendosur një kurorë në varrin e Himmlerit, Mossad do ta kishte vrarë… Unë i kërkoj falje Serbisë që nuk mund të bëj më shumë”, tha Vulin.

Me retorikën në nivele të tilla – Vulin është i vetmi zyrtar që ka folur publikisht për incidentin – vëzhguesit e huaj thonë se rasti është tregues i gjendjes shpirtërore në përgjithësi, një që krahasohet gjithnjë e më shumë nga serbët me klimën që mbizotëronte nën Sllobodan Millosheviq, i konsideruar si kasapi i Ballkanit.

Përpara sulmit, Sanduloviq në faqet e shtypit ndërkombëtar ishte një figurë e diskutueshme në margjinat e qiellit politik të një vendi të dominuar nga sundimi autokratik i Vuçiq.

• 

Hera e fundit që ai konkurroi në zgjedhjet kombëtare ishte në vitin 2016, kur partia e tij e vogël Republikane Serbe fitoi më pak se 1% të votave. “Censura është e çmendur. Vuçiq kontrollon gjithçka. Vjedh votat dhe është e pamundur të dëgjohet”, u ankua ai.

Por mes tensioneve të përshkallëzuara rajonale, të përkeqësuara nga ndërhyrja e hapur ruse në të gjithë Gadishullin Ballkanik, përpjekja për ta paraqitur politikanin si një kolumnist të pestë ka nxjerrë në pah frikën mbi rënien e demokracisë në Serbi – në një kohë kur shteti kandidat për BE është kapluar nga protestat mbi akuzat se Vuçiq manipuloi zgjedhjet e fundit.

“Për autoritetet nuk është një pamje e mirë,” tha një diplomat. “Pajtimi në këto pjesë nuk është kurrë një gjë e keqe dhe në këtë rast nuk mund të mohohet”.

Javën e kaluar, Çedomir Stojkoviq, avokati që përfaqëson Sanduloviq, e përshkroi atë si një nga figurat e pakta në Serbi që do të mbështeste ndonjëherë publikisht pavarësinë e Kosovës.

"Ai u sulmua në këtë mënyrë sepse ai thotë gjëra që askush nuk dëshiron të dëgjojë. Për mua Nikolla është më shumë një aktivist politik dhe ndonjëherë bën deklarata provokuese, por sipas cilit ligj, në cilin vend të këtij planeti, vendosja e luleve mbi varrin e një vajze shtatëvjeçare është e paligjshme”, tha ai.

Të enjten Michael Polak, një avokat britanik, hyri në Pallatin e Drejtësisë të Beogradit me një padi të prerë mirë me Stojkoviq për të paraqitur një ankesë penale kundër "torturuesve të Sanduloviq" dhe ndalimit të paligjshëm.

“Është e jashtëzakonshme në një vend evropian në vitin 2024 që dikush mund të rrëmbehet nga shtëpia e tyre nga agjentë shtetërorë dhe t'i nënshtrohet këtij lloji të trajtimit. Në asnjë moment nuk duhet të ketë mosndëshkim për torturat. Sipas Konventës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, Serbia ka për detyrë të hetojë akuzat dhe të kërkojë përgjegjësi nga autorët”, tha ai.

Më vonë, ndërsa ai ishte gati të largohej nga vendi, Polak u ndalua në aeroportin e Beogradit nga policia duke kërkuar të dinte pse ai "po ndërhynte në punët e brendshme të Serbisë". Kur më në fund u lejua të hipte në aeroplan, atij iu tha se nuk do të ishte i mirëpritur të kthehej.