Marrëveshja e Tregtisë së Lirë me vendet anëtare të Shoqatës Evropiane të Tregtisë së Lirë (EFTA), e nënshkruar nga Kosova këto ditë në Davos të Zvicrës, pritet të jetë e dobishme për prodhuesit vendor që eksportojnë mallra në vendet e EFTA-s. Sipas ekspertëve të ekonomisë kjo marrëveshje do të ketë ndikim pozitiv në zhvillimin ekonomik të vendit, duke eliminuar barrierat doganore dhe rritur shkëmbimin tregtar dhe promovuar bizneset vendore. Porse, sfidë sipas tyre në këtë marrëveshje, mbetet një klauzole në kuadër të marrëveshjes ku thuhet se produktet me përmbajtje shtazore do duhej t’i nënshtroheshin rregullave të BE-së.
Marrëveshja, që fokusohet në liberalizimin e tregtisë së mallrave, do t'u mundësojë prodhuesve të eksportojnë një sërë produktesh në tregun rajonal pa tarifa doganore ose me kuota tarifore.
Profesori i ekonomisë, Ilir Hajdini e konsideron se kjo marrëveshje do të kontribuojë në forcimin e raporteve ekonomike dhe diplomatike, duke përmirësuar gjithashtu mundësitë për transferimin e njohurive nga ekonomitë e zhvilluara, si ajo zvicerane.
Ndërkaq, ish-ministri i Tregtisë dhe Industrisë, Ismet Mulaj, ka komentuar gjithashtu përfitimet dhe sfidat e kësaj marrëveshje. Sipas tij, kjo marrëveshje eliminon disa nga barrierat tregtare që kanë ekzistuar, sidomos me shtetin zviceran dhe disa shtete të tjera që nuk janë anëtare të BE-së.
Ai ka theksuar se kjo do të rrisë shkëmbimin tregtar dhe do të ofrojë mundësi të mëdha për eksportin dhe importin e mallrave dhe shërbimeve.
Ndërsa përmendi edhe sfidën që është në kuadër të marrëveshjes, ku thuhet se produktet me përmbajtje shtazore do duhej t’i nënshtroheshin rregullave të BE-së.
Një ndër prioritetet e marrëveshjes është fuqizimi i eksportit të produkteve kosovare, veçanërisht në sektorët e bujqësisë, industrisë së përpunimit dhe teknologjisë.
EFTA dhe Kosova nisën negociatat e tyre drejt një marrëveshjeje të tregtisë së lirë në qershor 2022. Midis gushtit 2022 dhe shtatorit 2024, u mbajtën katër raunde negociatash dhe disa takime ndërsesionale.
EFTA është një organizatë ndërqeveritare e Islandës, Lihtenshtajnit, Norvegjisë dhe Zvicrës. Ajo u krijua në vitin 1960 nga shtatë shtetet e saj anëtare të atëhershme për promovimin e tregtisë së lirë dhe integrimit ekonomik ndërmjet anëtarëve të saj. Katër shtetet e EFTA-s janë të gjitha ekonomi të hapura dhe konkurruese të përkushtuara ndaj liberalizimit progresiv të tregtisë në arenën shumëkombëshe dhe në marrëveshjet e tregtisë së lirë.
