Unë do ta kaloj pjesën tjetër të jetës sime në burg dhe do të vdes këtu, shkroi Alexei Navalny dy vjet para vdekjes në një burg rus në shkurt 2024, sipas fragmenteve të para të botuara nga kujtimet e kundërshtarit më të ashpër të Vladimir Putin.

"Nuk do të ketë askënd të cilit mund t'i them lamtumirë (...) Të gjitha datëlindjet do të festohen pa mua. Nuk do t'i shoh kurrë nipërit e mi. Nuk do të jem subjekt i asnjë historie familjare. Nuk do të jem në çdo foto”, shkruan Navalni më 22 mars 2022 në ditarin e tij të burgut, pjesë të të cilit janë publikuar nga The New Yorker dhe London Times. Përmbajtja e të gjithë ditarit do të jetë e disponueshme për publikun më 22 tetor.

Libri i quajtur “Patriot” do të jetë “një kujtim dhe kujtim për mua”, shkruan disidenti rus. Botuesi amerikan Knopf raportoi se është planifikuar gjithashtu një version rus i ditarit të tij. Me kthimin e tij në Rusi në janar 2021, pas helmimit të rëndë, ky aktivist dhe luftëtar kundër korrupsionit u arrestua menjëherë. Ai u dënua me 19 vjet burg për “ekstremizëm”. Ai u vendos në një koloni penale në Arktik, ku vdiq më 16 shkurt në moshën 47-vjeçare.

“E vetmja gjë që duhet të kemi frikë është ta lëmë atdheun tonë në grabitjen e një bande gënjeshtarësh, hajdutësh dhe hipokritësh”, shkruante ai më 17 janar 2022.

Në një pasazh, ai përshkruan një ditë të zakonshme në një koloni penale. Është 1 korriku 2022: “Të ngrihesh në orën 6 të mëngjesit, të ha mëngjes në 6:20 dhe të fillosh punën në 6:40 të mëngjesit. Në punë, ulesh në një makinë qepëse për shtatë orë dhe karrigia është më e ulët se gjunjët. Pas punës, ju vazhdoni të uleni për disa orë në një stol prej druri nën portretin e Putinit, kjo quhet 'aktivitet disiplinor'", përshkruan Navalni.

Ai flet edhe për grevën e tij të urisë në prill të vitit 2021, e cila bëri që ai të humbiste një kilogram çdo ditë. Dera e kuzhinës së burgut, ku piqet pula dhe buka, ishte “lënë qëllimisht e hapur” që t’i arrinte era e tyre. Dhe rregullisht i vendosnin karamele në xhepat.

Më 11 prill 2021, Alexei Navalny "ndjeu për herë të parë se ishte moralisht në një nivel më të ulët historik". Megjithatë, vetëm pak ditë më vonë mbështetja ndërkombëtare, “mes tyre pesë fitues të çmimit Nobel, madje edhe JK Rowling”, i dha një shtysë dhe energji të re. Vdekja e tij shkaktoi dënime unanime nga pothuajse të gjitha kryeqytetet perëndimore dhe shumë liderë e drejtuan gishtin nga  Putin.

Për David Remnick, kryeredaktor i New Yorker, "është e pamundur të lexosh ditarin e burgut të Navalny pa u zemëruar nga tragjedia e vuajtjes dhe vdekjes së tij".

Në shënimin e fundit të ditarit të publikuar nga New Yorker, më 17 janar 2024, shkruhet se mes të burgosurve të tjerë dhe disa zyrtarëve të burgut shtrohet vazhdimisht pyetja - pse u kthye në Rusi? Navalny përgjigjet: "Unë nuk dua të largohem nga vendi im ose ta tradhtoj atë. Nëse besimet tuaja kanë ndonjë rëndësi për ju, ju duhet të jeni gati t'i mbroni ato dhe, nëse është e nevojshme, të bëni sakrifica."

Pavarësisht se është vetëm dhe në burg, disponimi i Navalny del në pah në disa raste. Për shembull, kur shpjegon pse e shkruan ditarin ose librin e tij. “Nëse më vrasin, familja ime do të merr paradhënie dhe honorar”, shpjegon ai.

"Nëse një tentativë e paqartë për vrasje kimike, e ndjekur nga një vdekje tragjike në burg nuk mund të shesë një libër, është e vështirë të imagjinohet se çfarë do të mundte. Autori i librit u vra nga një president famëkeq. Çfarë mund të dëshironte më shumë një departament marketingu?" Këto fjalë jehojnë ende tetë muaj pas vdekjes së tij.